Regelmatig hoor ik dat leerlingen niet kunnen plannen, waardoor ze de eindstreep niet halen of nipt wel en vervolgens afhaken in het vervolgonderwijs. Een ideaal hulpmiddel om leerlingen te helpen plannen en hen te helpen zelfstandig te worden is de studiewijzer in de elo. Verkondig ik iets nieuws? Helemaal niet.
Sinds 2006 werk ik ermee (itslearning en later SOMtoday). Aanvankelijk was er nogal wat weerstand bij leerlingen, vooral bij diegenen, die graag de trukendoos met smoezen opentrokken waarom ze iets niet gemaakt of geleerd hadden. “Ik was ziek en wist niet wat het huiswerk was.” “Staat in de elo!”, was geheid mijn antwoord. Al snel door de nijvere leerlingen overgenomen en daarmee schaarden ze zich aan mijn kant. Destijds hadden we nog het probleem, dat niet elke leerling thuis internet had of er slechts één computer was per gezin of dat de verbinding niet deugde en dat je per minuut moest betalen voor je verbinding. Ja, ik heb het over nog maar zes jaar geleden. Nu hebben leerlingen de elo 24/7 bij zich. De jongedames het grootste deel van de dag in hun rechter of linkerhand geklemd en de jongemannen in hun broekzak: het mobieltje. Time flies.
Over de voordelen van de elo is al veel geschreven, maar dit wordt niet altijd gelezen of gemakshalve genegeerd, want er zijn nog steeds niet-gebruikers en dan heb ik het in dit geval over docenten. Helaas, want de studiewijzer in de elo biedt leerlingen de mogelijkheid om in één oogopslag het huiswerk voor de hele week te kunnen overzien, mits alle docenten het huiswerk op de juiste manier in de elo noteren. Op de juiste manier betekent, dat je huiswerk noteert op het moment dat het af moet zijn. Als de leerling het weekoverzicht op deze manier aangeboden wordt, dan begint pas de planning. Op welke dag leer je iets en maak je iets? Daar maakt de leerling vervolgens een overzicht van. Als we als docenten willen dat leerlingen op de juiste manier leren, dan dient het huiswerk ruim van tevoren bekend te zijn, want pas dan kun je plannen. Als je voor drie vakken een dag van tevoren huiswerk opkrijgt en je hebt ’s avonds ook nog een afspraak, dan is het niet verwonderlijk, dat niet alle huiswerk af is. Een docent vindt het niet prettig om bijvoorbeeld een dag van tevoren te horen dat er een vergadering is. Waarom dan wel van leerlingen verwachten, dat ze ‘flexibel’ moeten zijn? Lesuitval kan de planning beïnvloeden, maar ga eens te rade bij een collega elogebruiker en vraag hoe die dat oplost.
Interessant in bovengeschetst kader is de video van 1blikschoolagenda. Duidelijk is, dat leerlingen op tijd moeten weten wat ze moeten doen, willen ze goed kunnen plannen.
Wat ik zeker wil noemen is de mogelijkheid voor een docent om bij afwezigheid het materiaal voor leerlingen klaar te zetten, zodat leerlingen zelf aan de slag kunnen. Dat kan als de leerlingen zelf hun weg in de elovaksite weten, omdat de docent de elo zo heeft ingericht, dat zelfstandigheid van leerlingen optimaal tot zijn recht komt en afwezigheid van de docent geen reden kan zijn voor leerlingen om niet met het vak bezig te zijn.
Bovendien is het heel gemakkelijk om via de elo tools aan te bieden waarmee leerlingen hun leerproces voor een deel zelf kunnen bepalen. Ik noem bijvoorbeeld quizlet.com een handige tool om woordjes te leren én te overhoren, inclusief uitspraakoptie. Ook zijn er youtubefilmpjes en sites waar je uitleg kunt krijgen. Leerlingen kunnen er gebruik van maken als ze nog eens uitleg willen of je gebruikt als vakdocent deze info voor het flippingtheclassroomprincipe. Veel praktische voorbeelden van het gebruik van ICT vind je bij boek2.0.
Zeker op het gebied van ICTontwikkelingen raast de tijd. Vliegen is een understatement. Om voor docenten het gebruik van de elo te bespoedigen stel ik een aanpassing in de schoolregels voor: huiswerk dat niet in de elo staat, hoeft niet gemaakt te worden. Verder stellen leerlingen een denktank samen, die vervolgens tools uitprobeert en daarover een weblog bijhoudt. Op uitnodiging van de denktank proberen docenten de tool uit. Bij vragen krijgen ze hulp van de denktank. Er dreigt wel een nieuw probleem, want een lesuur van 50 minuten is niet meer toereikend: time flies.
Ankie Cuijpers 