Ergens eind januari of begin februari kwam ik de mogelijkheid tegen om deel te nemen aan de Ververs Award. Het was een oproep om je inspirerende visie rondom het onderwijs van morgen in te zenden. Normaal gesproken gaat onderwijsvernieuwing over de hoe-vraag, maar nu eens niet. Om in aanmerking te komen voor de Ververs Award moest je beschrijven wat volgens jou in de toekomst voor leerlingen de moeite waard is om te leren?
Ik vond de naam van de toe te kennen prijs heel toepasselijk: onderwijs moet vernieuwen ofwel verversen. Gewoon anders. Bij nader inzien bleek dit een onjuiste interpretatie. De award is vernoemd naar Mijndert Ververs. Blooper:)

Ik ging de uitdaging aan en ik heb mijn visie opgestuurd. Aan de hand van een vijftal vragen werd je door het aanmeldingsformulier geleid. Samengevat: ik denk, dat leerlingen in de toekomst voor een groot deel zelf bepalen wat ze leren. Afhankelijk van interesses en talenten. We gaan toe naar excelleren op thema’s. Leerlingen hebben hun eigen digitale leerrouteplanner. Binnen deze routeplanner is basiskennis een vast onderdeel, maar minder dan we tot nog toe dachten nodig te hebben en op een andere manier naar de leerling gebracht dan alleen via de docent. Er ontstaat juist ruimte voor verdieping en verrijking. Daardoor zal er wel meer samenwerking nodig zijn om kennis te koppelen. ICT biedt daartoe de mogelijkheden.

In mijn lessen probeer ik bovenstaande al te realiseren.
Voor mijn vak Duits hebben mijn collega en ik vier jaar geleden de lesboeken verbannen uit de bovenbouw havo en vwo. Niet leuk voor een uitgever! Als docent vind ik het vreselijk saai om enthousiast te kunnen blijven met jaar in jaar uit dezelfde tekst voor je neus. Bovendien vinden we dat leerlingen veel meer moeten lezen. Daarom gebruiken we bij alle vaardigheden teksten als informatiebron.
We zoeken zelf materiaal op internet en tv. Zowel tvzenders o.a. Deutsche Welle en ZDF alsook kranten zoals F.A.Z. leveren uitstekend materiaal om in de lessen te gebruiken. Het ZDF heeft fantastische wetenschappelijke programma’s, die ook voor leerlingen goed toegankelijk zijn en bijdragen aan vakoverstijgende thema’s.
Bij Duits in de bovenbouw havo/vwo gebruiken we teksten en video’s als basis voor alle vaardigheden. Via symbaloo heb ik een overzicht van bronnen gemaakt. Leerlingen maken ook zelf een keuze uit het aanbod aan teksten op internet of tv-uitzendingen. We leren leerlingen om te zoeken naar thema’s waar hun interesse naar uitgaat, zodat ze gemotiveerd zijn om te lezen. Leerlingen maken op deze manier heel veel leeskilometers. Onontbeerlijk voor je taalverwerving en om kennis op te doen van maatschappelijke ontwikkelingen.

Ik ben ervan overtuigd, dat mijn oorspronkelijke taak van kennisoverbrenger nog maar ten dele opgaat. Leerlingen gaan veel meer hun interesses c.q. talenten inzetten om kennis te nemen van de wereld. Ze kiezen zelf waar ze meer over willen weten c.q. nieuwsgierig naar zijn. Ze maken zelf een keuze uit bronnen in plaats van uit kant-en-klare leerboeken. Docenten zorgen voor bijpassende opdrachten en maken daarbij gebruik van ICT. Op deze manier wordt er ook tegemoet gekomen aan omgaan met verschillen. Dit betekent, dat de docent een professional moet zijn op het gebied van vakdidactiek en ICTtoepassingen. Ik mag toch hopen dat iemand met een zesjesinstelling voor vakkennis niet voor de klas komt te staan.

Een van de belangrijkste succesfactoren is het samen delen van kennis en inzichten over onderwijs. In Nederland heeft zich een groep gevormd, die op vrijwillige basis kennis en inzichten met elkaar wil delen. TheCrowd is een open professionele leergemeenschap, een netwerk en een platform voor onderwijsprofessionals die de regie voor een levenlang leren in eigen hand willen houden en samen willen werken aan inspirerend onderwijs voor de toekomst. De activiteiten binnen TheCrowd zijn een mooi voorbeeld van WAT onderwijsprofessionals willen leren en delen. Ik denk, dat dit ook voor leerlingen het leren van de toekomst is.